Koninklijke speelklok van wereldklasse aangekocht

Topstuk van koninklijke klokkenmaker Charles Clay met composities van Händel aangekocht op veiling in Parijs

Dinsdag 20 september heeft Museum Speelklok op een veiling in Parijs een topstuk aangekocht voor het bedrag van € 720.000,-. De Clay klok keert weer terug naar Nederland waar hij al in 1766 tot de collectie van de bekende kunstverzamelaar Gerrit Braamcamp behoorde. De gigantische speelklok van wereldklasse is 2,5 meter hoog en is de enige complete monumentale orgelklok van dit formaat. Een grote wens van het museum gaat dan ook in vervulling met de aankoop van dit unieke topstuk.

De Clay klok stond al heel lang bovenaan op de wensenlijst van het museum. Bij het 50-jarig bestaan in 2006 was de klok het topstuk tijdens de tentoonstelling Royal Music Machines. En nu het museum zijn 60-jarig jubileum viert is dit het mooist denkbare cadeau voor deze verjaardag. De aankoop is mogelijk gemaakt dankzij de Vereniging Rembrandt, het Mondriaan Fonds, de BankGiro Loterij, VSBfonds, Gemeente Utrecht en de Stichting Vrienden Museum Speelklok. Deze Nachtwacht onder de speelklokken is voor het eerst te zien op 13 oktober 2016 tijdens de publieksopening van de vernieuwde vleugel. In de vernieuwde zalen zijn nog meer instrumenten dan voorheen te zien én te horen op onder andere een ouderwets gezellig Orgelplein, een gestileerde Huiskamer en een uitbundig Danspaleis.

De Clay klok uit 1738 is in alle opzichten een zeldzaam topstuk. Er hebben vier zeer vooraanstaande kunstenaars en ambachtslieden samengewerkt aan het vervaardigen van deze speelklok; Charles Clay (uurwerk en orgelspeelwerk), George Friedrich Händel (muziek) en naar alle waarschijnlijkheid zijn John Michael Rysbrack als beeldhouwer van de zilveren figuren en Jacopo Amigoni bij de schildering op de wijzerplaat betrokken bij dit geweldige samenspel.
Charles Clay kreeg in 1723 de aanstelling van klokkenmaker van ‘His Majesty’s board of works’, aan het hof van George I in London. Tussen 1738 en 1740, de periode dat de Clay klok werd vervaardigd, bekleedde hij deze functie nog steeds. Er zijn nog zeven andere klokken van Clay bekend waarvan een soortgelijke klok, zonder uur- en speelwerk, in het Kensington Palace in Londen staat.

De Clay klok is een tijd in de familie van Braamcamp gebleven en kwam vervolgens in het bezit van Infanta Donna Maria Isabel, de zuster van de koning van Portugal: Dom Miguel. De klok bevond zich bij haar overlijden in 1876 in Paleis S. Domingos de Benfica, Lissabon, Portugal. Vervolgens is de klok in het bezit geweest van een aantal verzamelaars: Mr. Carvalho Monteiro (1848-1920); Senor Pedro Felner da Costa om uiteindelijk in de verzameling van de laatste verzamelaar terecht te komen, M. Robert de Balkany uit Parijs.

Dankzij de solide messing cilinder speelt deze speelklok nog steeds de mooiste muziek van onder andere George Friedrich Händel. Ook het schilder- en beeldhouwwerk zijn van ontzettend hoge kwaliteit. De schilderingen zijn waarschijnlijk vervaardigd door Jacopo Amigoni, ook wel ‘Signior Amiconi’ genoemd. Amigoni was een Italiaanse schilder uit de late Barok. Hij schilderde vooral mythologische en religieuze scènes en werkte van 1730 tot 1739 in London.

De aankoop van de Clay klok is mogelijk gemaakt dankzij