Tentoonstellingen 2019

Lees hier meer over de tentoonstellingen die in 2019 in Museum Speelklok hebben plaatsgevonden.

Tentoonstelling Thuis in de Buurkerk

Van 2 juni 2019 t/m 5 januari 20202 stond de Utrechtse Buurkerk, het huis van Museum Speelklok, in de schijnwerpers. Met de presentatie Thuis in de Buurkerk, duizend jaar verhalen onder één dak werd er gehoor gegeven aan de grote belangstelling van museumbezoekers voor de locatie; de beeldschone eeuwenoude kerk en haar rijke schat aan verhalen.

Tijdens een bezoek aan Thuis in de Buurkerk, duizend jaar verhalen onder één dak kwam de fascinerende geschiedenis van de kerk aan de hand van historische verhalen en objecten tot leven. Al vanaf het jaar 1000 weet de gewone Utrechter heil bij haar te vinden. De Buurkerk lijkt onsterfelijk en krimpt en groeit, doorstaat branden, beschietingen en de reformatie. Liefkozend werd ze ‘ecclesia civilis’ genoemd, ofwel een kerk voor de buren. 

Als rots in de Utrechtse branding is de Buurkerk op velen manieren ingezet; als verkeersader verbond ze noord met zuid, als begraafplaats, trouwlocatie, als hooimagazijn, bakkerij en stal tijdens de Franse bezetting. Er is gedemonstreerd tegen de Vietnamoorlog en er zijn distributiebonnen uitgedeeld tijdens de Tweede Wereldoorlog. Een aangebouwde cel was voor 57 jaar het huis van de ingemetselde Suster Bertken en sinds de jaren ’80 van de vorige eeuw is de kerk het onderkomen van Museum Speelklok. 

Permanente tentoonstelling Koninklijke Kamer

Op 13 december 2019 opende in Museum Speelklok de Koninklijke Kamer als onderdeel van de Museum Expeditie. Hier ontdekken bezoekers een majestueuze wereld vol met goud en glamour. De blinkende speelklokken en speeldozen die in de Koninklijke Kamer te zien zijn, werden door de allermachtigsten gebruikt om hun status en macht te benadrukken. Kijk naar de mooiste speelklokken doordrenkt van symboliek. Bewonder de kostbare materialen en de vernuftige techniek. Luister naar pareltjes van topcomponisten zoals Georg Friedrich Händel. De koninklijke connecties van deze instrumenten liegen er niet om: Marie Antoinette, Napoleon, Frederik de Grote, Maria Theresia en onze eigen familie Van Oranje hebben een link met deze topstukken.

Kom kijken en luisteren en ontdek waar koningen en koninginnen eeuwen geleden in hun paleizen van genoten.

‘Nachtwacht’ onder de speelklokken

In de schijnwerpers staat het absolute topstuk: de Clay klok uit 1738. Deze gigantische speelklok van wereldklasse is tweeënhalve meter hoog. Hiermee is het de enige complete monumentale klok van Charles Clay van dit formaat. Klokkenmaker Clay werkte tijdens de bouw van de klok aan het Engelse hof. Hij werkte samen met kunstenaars uit verschillende landen, onder wie de Vlaamse beeldhouwer John Michael Rysbrack en de Venetiaanse schilder Jacopo Amigoni. Componist Händel uit Duitsland had ook sterke banden met het hof en heeft waarschijnlijk speciaal voor deze klok de muziek bewerkt. Deze muziek van Händel is voor de meeste mensen nog onbekend!

Vanaf 1759 is de speelklok in het bezit geweest van Amsterdamse kunstverzamelaar Gerrit Braamcamp en vormde dé blikvanger in zijn wereldberoemde kunstkabinet. Na de dood van Braamcamp werd de klok op een veiling verkocht aan zijn neef in Portugal. Na verschillende onbekende eigenaren kwam de klok uiteindelijk in 1972 in het bezit van de Franse verzamelaar Robert de Balkany. In 2016 kocht Museum Speelklok de monumentale orgelklok aan, waarmee deze na eeuwen weer vaste voet op Nederlandse bodem zet.

Er zijn van Clay nog zeker zes kleinere speelklokken bekend en een soortgelijke klok, zonder uur- en speelwerk. Deze bevindt zich in het Kensington Palace in Londen. De Clay klok van Museum Speelklok is echter de enige complete monumentale orgelklok van Charles Clay van dit formaat. Dit maakt hem daarmee van zeer grote kunst- en cultuurhistorische waarde.

Restauratie Clay klok

Na een intensieve restauratie in samenwerking met het Rijksmuseum is de Clay klok voor het eerst sinds tijden weer te beluisteren. Op gezette tijden toont Museum Speelklok haar bezoekers een hoogtepunt uit de geschiedenis van de orgelklokken. Ook laat het museum de muziek die Händel componeerde voor de Clay klok opnieuw live horen. Muziek van Händel die voor de meeste mensen nog onbekend is.